ABY NASZE DZIECKO BYŁO SZCZĘŚLIWE…

Czym jest szczęście? Nad tym zagadnieniem zastanawiali się wielcy mędrcy tego świata i pomimo istnienia wielu definicji, kwestia jest wciąż rozpatrywana. Każdy człowiek dąży do osiągnięcia szczęścia i poczucia płynącej z niego radości. Dzieje się tak, ponieważ szczęście to pozytywna emocja spowodowana doświadczeniami, odczuwana oraz postrzegana przez ludzi jako wspaniałe uczucie.  Może być chwilowe albo trwałe.

Psycholog A. Maslow głębiej zbadał aspekt szczęścia i uważa, że jego istotą jest zaspokajanie potrzeb, które tworzą hierarchię, w skład których wchodzą potrzeby: fizjologiczne (głód, pragnienie, sen), bezpieczeństwa, przynależności i miłości, szacunku oraz samorealizacji. Jeśli jedna potrzeba zostanie przez nas zaspokojona, skupiamy się na kolejnych znajdujących się na wyższych szczeblach hierarchii. Tak więc osobą szczęśliwą jest człowiek, który zaspokoił wszystkie potrzeby. Ale to nie wszystko. Ważna jest także wewnętrzna motywacja płynąca z człowieka. Szczęście pojawia się jeśli robimy coś, dla przyjemności, a nie dla płynących z wykonywanych czynności korzyści. Wtedy skupiając się na małych rzeczach i niepozornych czynnościach, odnajdujemy w nich przyjemność, co pozwala nam odczuwać szczęście.  Każdy z nas potrafi osiągnąć emocję jaką jest szczęście, a wystarczy zapamiętać jedną zasadę.

Tajemnica szczęścia jest prosta: przekonaj się, co tak naprawdę lubisz robić, a potem skieruj ku temu całą swoją energię. Od tej chwili Twoje życie nabierze treści, a wszystkie Twoje pragnienia ziszczą się łatwo i przyjemnie – Robin S. Sharma

Jednak należy zadać sobie pytanie, jak wygląda osiągnięcie szczęścia wśród najmłodszych? Otóż szczęście dziecka nie jest oczywistością. Niektórzy rodzice uważają je za coś normalnego i nierozerwalnie związanego z posiadaniem maluszka. Jednak dziecko to mały człowiek, który do osiągnięcia pozytywnej emocji, musi mieć zaspokojone podstawowe potrzeby. Ale to nie wszystko. Ważne jest także odnoszenie się opiekunów do swojej pociechy. Słowa, zachowania, akceptacja, wspieranie czy motywowanie, mają bardzo duży wpływ na realizację oraz spełnianie marzeń, celów i planów dziecięcych, a to już krok do osiągnięcia szczęścia. Dlatego rodzice powinni znać i przestrzegać kilka prostych zasad, dzięki którym ich dziecko będzie szczęśliwe.

Poczuję się szczęśliwy…

• Jeśli będziecie mi okazywać miłość poprzez pieszczoty i buziaki.
• Jeśli własnym zachowaniem będziecie mi dawać dobry przykład.
• Jeśli będziecie zaspokajać moje podstawowe potrzeby.
• Jeśli będziecie mnie umacniać w mojej wierze we własne siły.
• Jeśli będziecie mnie chronić, nie ograniczając przy tym mojej swobody.
• Jeśli będziecie potrafili mi odmówić, mówiąc „NIE”.
• Jeśli będziecie się ze mną dzielić swoimi sprawami.
• Jeśli pozwolicie mi na swobodną zabawę.
• Jeśli będziecie dbać o to, abym nie przesadzał z oglądaniem telewizji czy z graniem na komputerze.
• Jeśli nie będziecie ode mnie wymagać, abym był we wszystkim najlepszy.
• Jeśli nie będziecie mnie męczyć, ani ignorować.
• Jeśli będziecie zgodni, co do tego, jak mnie wychowywać.
• Jeśli będziecie mi okazywać miłość i wykażecie się cierpliwością.
• Jeśli wysłuchacie co chcę powiedzieć i weźmiecie pod uwagę moje uczucia.
• Jeśli będziecie nagradzać moje dobre postępowanie, swoją uwagą i pochwałą.
• Jeśli wskażecie mi zasady, którymi mam się kierować i te, których nie wolno łamać.
• Jeśli nie będziecie mi pozwalać na wszystko.
• Jeśli pomożecie mi w poznawaniu i rozumieniu świata.
• Jeśli będziecie spędzać ze mną czas i się mną interesować.
• Jeśli będziecie o mnie dbać i mnie kochać!

Należy pamiętać że szczęście jest uczuciem, którego nie można stworzyć na siłę ani pod przymusem. Pozwólmy robić dziecku to co lubi, nie wymagajmy, żeby było najlepsze, nie posyłajmy malucha na zbyt wiele dodatkowych zajęć, chcąc wypełnić mu harmonogram dnia, aby się nie nudziło, ani nie zeszło na złą drogę. Nie uszczęśliwiajmy pociechy na siłę, tysiącem zabawek i przedmiotów, ale bądźmy konsekwentni w wybranej ścieżce wychowania. Pozwólmy dziecku być sobą, poświęcajmy mu czas, interesujmy się nim, mądrze wychowujmy, dbajmy i kochajmy, ponieważ miłość to siła nabywcza szczęścia! Mając na uwadze słowa A. Różanek: „Kwiat szczęścia najpiękniej rozkwita, gdy opromienia go światło miłości”, pamiętajmy, że każde dziecko aby osiągnąć szczęście musi poczuć, że jest bezwarunkowo kochane. Dzięki temu będzie mogło prawidłowo się rozwijać. Każdemu może zdarzyć się jakieś potknięcie wychowawcze, ale jeśli istnieje miłość w rodzinie i relacjach z dzieckiem, to stanie się ona spoiwem i będzie stanowić fundament, na którym maluch oprze swoje dorosłe życie, będąc szczęśliwym i spokojnym oraz wierząc w swoje siły i możliwości.

opracowała Ewa Tytke

Lektury dla przedszkolaka

Wiek 0 – 4 lata:

Paulette Bourgeois, Brenda Clark – seria o Franklinie
Jan Brzechwa – Wiersze
Danuta Gellner – Cukrowe miasteczko
Czesław Janczarski – Miś Uszatek
Renata Piątkowska – Opowiadania z piaskownicy
Annie M.G. Schmidt – Julek i Julka (seria)
Annette Steinhauer, Schneider Liane – Mądra Mysz (seria)
Julian Tuwim – Wiersze dla dziecia
Wojciech Widłak – Pan Kuleczka (seria)
Joanna Papuzińska – Śpiące wierszyki

Wiek 4-6 lat:

Julia Duszyńska –  Cudaczek Wyśmiewaczek,
Liliana Bardijewska – Zielony Wędrowiec
Grażyna Bąkiewicz – Kosmiczni odkrywcy. Franio i jego babcia
Marcin Brykczyński – zbiory: Jedna chwilka, uczuć kilka; Co się kryje w sercu na dnie; 12 kolorów;12 miesięcy
Wanda Chotomska – Wiersze
Iwona Czarkowska – Biuro zagubionych zabawek
Czesław Janczarski – Jak Wojtek został strażakiem
Dorota Gellner – zbiory: Przedszkolakom; Czarodziejski świat
Tadeusz Kubiak – Wiersze na dzień dobry
Lucyna Krzemieniecka – Cudowne okulary
Beata Majchrzak – Opowieść o błękitnym psie, czyli o rzeczach trudnych dla dzieci
Renata Piątkowska – Na wszystko jest sposób
Max Velthuijs – Żabka i obcy
Grzegorz Kasdepke – Detektyw Pozytywka
David McKee – Elmer
Barbara Gawryluk – Przedszkolaki z ulicy Morelowej
Agnieszka Pawłowska – Lew Staszek i siła uważności
Agnieszka Pawłowska – Tygrys Erwinek i energia uważności
Agnieszka Pawłowska – Szczurek Rysio i smak uważności

USPRAWNIANIE APARATU ARTYKULACYJNEGO

Sprawność aparatu artykulacyjnego jest bardzo ważna dla wyrazistości naszych wypowiedzi. Podczas wymawiania poszczególnych dźwięków mowy narządy artykulacyjne: wargi, język, podniebienie miękkie, żuchwa poruszają się. Ruchy te muszą być dokładne, tzn. powinny być wykonane w ściśle określony sposób oraz w danym miejscu jamy ustnej. Zatem dla prawidłowego artykułowania dźwięków mowy niezbędna jest sprawność jak i prawidłowa budowa aparatu artykulacyjnego.

Ćwiczenia aparatu artykulacyjnego maja na celu:

– usprawnienie warg, języka, podniebienia miękkiego, żuchwy
– opanowanie umiejętności świadomego kierowania ruchami narządów artykulacyjnych
– usprawnienie koordynacji ruchowej w zakresie aparatu artykulacyjnego.
Gimnastykę narządów mowy należy rozpoczynać od ćwiczeń najprostszych stopniowo przechodząc do trudniejszych.

ĆWICZENIA ARTYKULACYJNE
– otwarte szeroko usta, wyciąganie i chowanie języka
– unoszenie języka wysoko do nosa i wysuwanie na brodę
– dotykanie czubkiem języka w kąciki ust (na zmianę)
– oblizywanie językiem ust dookoła
– „liczenie” czubkiem języka górnych zębów przy szeroko otwartej buzi
– kląskanie językiem jak konik, ze ściąganiem i rozciąganiem ust
– parskanie
– szeroki uśmiech (usta zamknięte) i mały dzióbek – na zmianę
– cmokanie, przesyłanie buziaków (usta ułożone w mały dzióbek)
– nadymanie policzków, zabawa w baloniki, które przekłute palcem pękają
– zabawa „karetka pogotowia”, wymawianie na zmianę e o e o e o
– zabawa „kotek”, dzieci robią z dłoni miseczkę i języczkiem piją mleko, później się oblizują
– zabawa „czyszczenie zębów”, język czyści po kolei zęby górne od strony zewnętrznej i wewnętrznej a następnie zęby dolne, potem płukanie buzi wodą, nabieranie powietrza w policzki, przelewanie z jednej strony na drugą
– zabawa „cukierek”, dzieci wypychają raz jeden policzek raz drugi policzek językiem, udając, że trzymają w buzi landrynkę
– zabawa „malarz”, dzieci naśladują malarza, który pędzlem maluje różne kształty, język to pędzel np. stawia kropki na suficie (podniebienie górne), maluje ściany (wypychanie policzków)
– zabawa „język na defiladzie”, liczenie do czterech, dzieci wykonują energiczne ruchy języka kolejno na górną wargę, do lewego kącika, na dolną wargę, do prawego kącika
– ćwiczenia ze śpiewem na sylabach np. la-la-la-la, lo-lo-lo, lu-lu-lu
Ćwiczeń z wysuwaniem języka na zewnątrz jamy ustnej nie stosuje się przy seplenieniu międzyzębowym.

I Próchniak

 

MAŁA I DUŻA MOTORYKA

Mała motoryka to sprawność dłoni i palców. Duża motoryka to sprawność fizyczna całego ciała. Zarówno mała jak i duża motoryka jest bardzo ważna w procesie rozwoju i edukacji dziecka.

MAŁA MOTORYKA
Mała motoryka odnosi się do czynności związanych z użyciem palców i dłoni. Czynności te wymagają skupienia i koncentracji uwagi. Motoryka duża (aktywność ruchowa) silnie wpływa na rozwój motoryki małej (czynności manualnych).
Ćwiczenia małej motoryki należy zacząć od ćwiczeń rozmachowych – całych ramion, barków, ćwiczeń rozluźniających napięcie mięśniowe i usprawniających końce palców, a dopiero potem wykonywać ćwiczenia graficzne typu: papier – ołówek/kredka.

PROPOZYCJE ZABAW I ĆWICZEŃ

Ćwiczenia rozluźniające
• wykonywanie obszernych, swobodnych ruchów całą ręką (w powietrzu lub na dużych kartkach papieru, kreślenie linii poziomych (od lewej do prawej), linii pionowych( z góry na dół), linii ukośnych, falistych
• wymachy dłoni w górę i w dół (pożegnanie)
• wymachy dłoni na boki (odganianie muchy)
• krążenie jednej dłoni wokół pięści (nawijanie wełny na motek) – zataczanie coraz większych kółek, zmiana rąk
• przebieranie palcami i stukanie nimi o podłogę( zabawa: idzie rak, gra na pianinie, padający deszcz )
• chowanie kciuka i wyjmowanie go miedzy innymi palcami (figa)
• ściskanie piłeczki, gąbki

Ćwiczenia usprawniające palce i dłonie
• zabawy paluszkowe z wykorzystaniem wierszyków
• masażyki
• zabawy pacynką
• malowanie palcami lub kawałkiem waty
• zamalowywanie pędzlem i farbami dużych płaszczyzn
• malowanie ograniczonej przestrzeni na kartce
• lepienie z plasteliny
• wylepianie kuleczkami z plasteliny konturowych rysunków
• gniecenie i darcie gazet
• wydzieranie z kolorowego papieru prostych kształtów
• wodzenie palcem po wzorze
• zbieranie drobnych elementów dwoma palcami
• nawlekanie na nitkę koralików, fasoli itp.
• przewlekanie sznurowadła przez otworki
• wycinanie nożyczkami różnych kształtów

 

DUŻA MOTORYKA
Zabawy i ćwiczenia rozwijające dużą motorykę kształtują prawidłową postawę ciała, wdrażają do kontrolowania napięcia mięśniowego, wyczuwania własnego ciała, ćwiczą równowagę, koordynację wzrokowo-ruchową, uczą kontrolowania procesów pobudzania i hamowania.

PROPOZYCJE ZABAW I ĆWICZEŃ

Koordynacja ruchów
zabawy naśladowcze z elementami gimnastyki:
• Zrób tak jak ja : dotykanie dłonią poszczególnych części ciała, witanie się nosa z kolanem itp.
• Orły na śniegu – leżenie na podłodze, energiczne wymachy rąk i nóg, zwrócenie uwagi na dotykanie podłogi całymi plecami, wyprostowanie kręgosłupa
• Pajacyki na stojąco – energiczne wymachy rąk i nóg z podskokami, zwrócenie uwagi na prawidłową postawę ciała, a także:
• skakanie na skakance
• turlanie się po podłodze
• rowerek w powietrzu, leżąc na plecach
• nożyczki w powietrzu, leżąc na plecach
• swobodne wymachy rąk do przodu, do tyłu
• ruchy naprzemienne (dotykanie prawym łokciem do lewego kolana, a potem lewym łokciem do prawego kolana)

Ćwiczenia równowagi
• szybkie wstawanie i siadanie na podłodze
• chodzenie po wyznaczonych trasach
• chodzenie po kamieniach; duże kroki, małe kroki (do tworzenia trasy można wykorzystać gazetę),
• chodzenie noga za nogą – po sznurku
• chodzenie między kręglami – slalom
• swobodny marsz w miejscu
• zabawy rytmiczne z przyborem przy muzyce, naśladowanie ruchów
• Raki – chodzenie do tyłu, inna wersja – Samochody – cofanie
• zabawa : tańczą tylko nasze nogi, tylko nasza głowa, tylko nasze ręce itp.

Zabawy doskonalące koordynację ręka – oko
• klaskanie rytmiczne w parach
• zabawy z piłkami: podrzucanie i łapanie
• zbijanie piłką kręgli
• wrzucanie do wiaderka np. kulek z gazet
• toczenie piłeczki między kręglami (można wykorzystać rakietki tenisowe )
• toczenie dużej piłki lewą i prawą ręką
• rysowanie w powietrzu kółek (dużych i małych) wstążką lub chusteczką
• przekraczanie środkowej osi ciała • rysowanie leniwej ósemki ręką lewą i prawą, nogą lewą i prawą.

Ćwiczenie pamięci ruchowej
• naśladowanie prostych układów ciała
• zabawa w powtarzanie : rodzic pokazuje ruch, a dziecko naśladuje
• zabawy prostymi rytmami typu: podskocz – klaśnij i kontynuowanie ich
• proste układy taneczne o powtarzających się elementach ruchowych

Agnieszka Jakubowska

 

PAMIĘĆ SŁUCHOWA I WZROKOWA

W procesie edukacji dziecka istotną rolę odgrywa pamięć wzrokowa i słuchowa. Dlatego bardzo ważne jest ćwiczenie od najmłodszych lat pamięci z zaangażowaniem poszczególnych zmysłów. Oto kilka przykładów zabaw:

Ćwiczenie pamięci wzrokowej:
1. Pokazujemy dziecku przez 30 sekund rysunek i prosimy o skoncentrowanie się i przyglądanie mu. Następnie zabieramy rysunek i zadajemy pytania o szczegóły znajdujące się na nim, np.: ile było…, jakiego koloru był…, kto stał obok…, co trzymał w ręku…, itp.
2. Zabawa ,,Sokole Oko”. Pokazujemy dziecku dwa prawie identyczne rysunki, jednak różniące się kilkoma szczegółami. Prosimy, aby dziecko odnalazło i wskazało te szczegóły.
3. „Puzzle” – pokazujemy dziecku rysunek i prosimy aby dłużej mu się przyjrzało. Następnie bierzemy nożyczki i rozcinamy go na kilka nierównych części, mieszamy je i prosimy dziecko aby ułożyło obrazek zgodnie z tym co zapamiętało.
4. Gra typu ,,Memory” – do kupienia w różnych wersjach tematycznych: zwierzęta, flagi, dinozaury, postacie z bajek. Rozkładamy kartoniki rysunkami do dołu, następnie mieszamy je i układamy w rzędzie. Dzieci po kolei odwracają po dwa kartoniki, kiedy odkryją dwa identyczne obrazki zabierają je. W przypadku gdy odkryją dwa różne obrazki odkładają je na swoje miejsce. Zadanie polega na zapamiętaniu położenia poszczególnych kartoników i zebraniu jak największej ilości par.

Ćwiczenie pamięci słuchowej:
1. Powtarzamy dziecku kilka razy pewną sekwencję słów (np. motyl, mama, mapa, motor, miś), a następnie prosimy aby powtórzyło wyrazy w tej samej kolejności.
2. Opowiadamy dziecku historyjkę i prosimy, aby uważnie jej wysłuchało. Następnie zadajemy kilka pytań dotyczących wysłuchanej historyjki, np.: kto pomógł…, ile było…, jak wglądał…, kto nakarmił… itp.
3. Wystukujemy dziecku  pewien rytm a następnie prosimy aby go powtórzył. Przeprowadzamy kilka prób.
4. Fajna zabawa wieczorna – gdy dziecko jest już w łóżku i ma zgaszone światło, wchodzimy do pokoju i stukamy drewnianym przedmiotem w różne sprzęty, np. w drzwi, meble, kaloryfer, lampę itp., zadaniem dziecka jest odgadnięcie w co w danym momencie stukamy.
5. Puszczamy dziecku nagrania różnych znanych mu odgłosów: odgłosy zwierząt, sprzętów domowych, odgłosy ulicy, itp . Następnie prosimy aby odgadło co to za odgłos?

6. ,,Dźwięki ukryte w butelkach”. Gromadzimy kilka par plastikowych, nieprzezroczystych butelek. Każdą parę butelek wypełniamy tym samym materiałem, np. grochem, muszelkami, piaskiem, drobnymi monetami, wodą itp. Zamykamy butelki. Wybieramy jedną butelkę i potrząsamy nią, następnie z pozostałych butelek wybieramy losowo drugą i również potrząsamy. Zadaniem dziecka jest wskazanie dwóch butelek, które tak samo ,,brzmią”. Zabawa kończy się gdy zostaną wskazane wszystkie pary butelek.

Ewa Tytke

 

DROGI RODZICU!

Jeśli Twoje dziecko ma nieprawidłowy chwyt pisarski, polecam ćwiczenie „łuskanie słonecznika”, pracują trzy palce (kciuk, wskazujący i środkowy), wzmacnia się napięcie mięśniowe, dodatkowym atutem jest to, że dziecko ćwiczy koncentrację uwagi. Możecie wspólnie zdecydować co zrobicie potem: zjecie, ulepicie jeża z masy solnej i powkładacie „kolce”, policzycie kto więcej…….

Ćwiczenia wyrabiające prawidłowy trójpalcowy chwyt pisarski:

– wydzieranie małych skrawków papieru

– zapinanie guzików

– gra w bierki

– przypinanie spinaczy do bielizny

Naprawdę warto. Polecam

I. Próchniak

 

 

Bajkoterapia

Żyjemy w czasach dużego przyspieszenia, kiedy przeobrażeniom ulega nie tylko technika, lecz także życie społeczne oraz rodzina. Dzisiaj dziecko podobnie jak dorosły, musi dopasować się do szybko zmieniających się wymogów dnia codziennego, musi wypracować skuteczne metody radzenia sobie. Jednym ze sposobów pomocy dzieciom jest odkrywanie roli literatury, a szczególnie bajek i baśni, które dają wsparcie, kompensują niezaspokojone potrzeby, przedstawiają inne wzory myślenia i działania. Uwrażliwiają na piękno i dobro.

Baśnie dla terapii „odkrył” Bruno Bettelheim. Zaobserwował on stosując baśnie w praktyce terapeutycznej, że dziecko odbiera tylko te treści, do których dojrzało, które jest w stanie przyjąć. Według psychoanalityków baśnie oddziałują poprzez treści odkryte, z którymi dziecko ma kontakt bezpośredni, świadomy, oraz poprzez treści przekazywane w sposób ukryty, posługując się symbolami, docierają do podświadomości. Symbole pomagają mu odnieść je do własnego życia, poprzez to zrozumieć własne problemy. Bajka terapeutyczna jest utworem adresowanym do dzieci głównie w wieku od 4 do 9 lat, w którym świat jest widziany z dziecięcej perspektywy.

Bajki terapeutyczne są pomocą w samodzielnym i twórczym sposobie radzenia sobie w świecie. Tworzone na potrzeby chwili pomagają nie tylko dzieciom, lecz także rodzicom i nauczycielom zrozumieć się wzajemnie, razem przeżywać smutki i radości bohaterów.

Szczególną rolę pełni literatura dziecięca w stymulacji rozwoju dziecka wychowującego się w środowisku ubogim pod względem zabezpieczenia najważniejszych potrzeb psychicznych: bezpieczeństwa, miłości i uznania.

Dziecko w toku swego rozwoju musi rozwiązywać trudne sytuacje, ale tylko wtedy buduje korzystne doświadczenie, jeśli potrafi sobie z nimi poradzić, rozwiąże je, pozytywnie zaadaptuje się. W przeciwnym wypadku unika rozwiązywania trudnych sytuacji, które sygnalizują porażkę, co sprzyja kształtowaniu się patologicznych strategii radzenia sobie.
Żyjemy w świecie, gdzie wymagania, oczekiwania nie tylko wobec dorosłych, ale i dzieci szybko zmieniają się, a rodzina coraz częściej nie daje poczucia bezpieczeństwa, w rezultacie dziecko jest osamotnione i bezradne.

Wspieranie poprzez bajki terapeutyczne polega na wzbogacaniu wiedzy dziecka o sobie i świecie. Terapia poprzez bajki terapeutyczne ma na celu redukcję napięcia i odbudowanie obrazu siebie i świata.

Treść bajek terapeutycznych koncentruje się wokół sytuacji emocjonalnie trudnych, które to zdarzają się w toku rozwoju dziecka. Lęk u dzieci wynika:

• z uprzedniego, negatywnego doświadczenia,
• z niezaspokojonych potrzeb – braku poczucia bezpieczeństwa, miłości, przynależności, uznania
• z niskiej samooceny

Bajki terapeutyczne oddziałują na procesy poznawcze poprzez:

• oswajanie z sytuacją zagrożenia,
• przedstawienie jej tak, że staje się dlań zrozumiała,
• zapoznanie ze słownictwem dotyczącym emocji, wizualizację treści,
• wyjaśnienie związków przyczynowo-skutkowych między zdarzeniem a doznawaniem emocji,
• racjonalizowanie problemu,
• pokazanie wzorów skutecznego działania, innego myślenia o sytuacji trudnej, innego odczuwania,
• przedstawienie różnych trudności, zachęcanie do mówienia o problemach, poszukiwanie skutecznych rozwiązań,
• pokazywanie wzorów pozytywnego myślenia, nastawionego na działanie.

I. Próchniak

 

DOJRZAŁOŚĆ SZKOLNA

To osiągnięcie przez dzieci takiego poziomu rozwoju fizycznego, społecznego, psychicznego, który pozwoli dziecku sprostać obowiązkom szkolnym.
Składowe dojrzałości:

   DOJRZAŁOŚĆ W ZAKRESIE ROZWOJU FIZYCZNEGO – dziecko powinno mieć odpowiedni wzrost, wagę, proporcje ciała, by wysiłek fizyczny związany z przebywaniem w szkole nie był zbyt duży. Odporność na zmęczenie jest także zależna od rozwoju fizycznego.
Stan zdrowia dziecka powinien być taki, by wysiłek szkolny go nie pogorszył. Szczególnie istotna jest poprawna wymowa (dziecko pisze tak, jak mówi). Ruchy dziecka powinny być zgrabne, zwinne, skoordynowane. Rozwinięta równowaga.
Ruchy rąk powinny być na tyle sprawne, by dziecko mogło wykonywać czynności samoobsługowe i mogło odpowiednio posługiwać się ołówkiem ( odpowiedni chwyt, nacisk, umiejętność rysowania drobnych elementów, odpowiednia koordynacja wzrokowo-ruchowa, odporność rąk na zmęczenie itp.). Umiejętności takie jak: posługiwanie się nożyczkami, lepienie, nawlekanie i inne ściśle zależą od sprawności rąk.
Dziecko rozpoczynające naukę w szkole powinno mieć ustaloną lateralizację. Od niej w pewnym stopniu zależy kierunek spostrzegania liter, wyrazów, kierunek pisania w linijkach, kierunek czytania itp.

   DOJRZAŁOŚĆ PSYCHICZNA to pojęcie obejmujące swym zakresem dwa rodzaje procesów psychicznych:
– procesy poznawcze – przyswajanie, rozumienie i wykorzystywanie informacji ze świata (m.in. uwaga, pamięć, spostrzeganie, myślenie),
– procesy regulacyjne – procesy, które sterują naszą aktywnością, są motywami, przyczynami działania (m.in. emocje i uczucia, potrzeby: biologiczna, psychiczne, społeczne), zależy od nich także chęć do uczenia się.
Te dwa rodzaje procesów współdziałają ze sobą – każde poznawanie, oprócz informacji o poznawanym obiekcie, dostarcza nam przeżyć pozytywnych albo negatywnych, jest dla nas interesujące lub nie, potrzebne albo zbędne.

      DOJRZAŁOŚĆ W ZAKRESIE PROCESÓW POZNAWCZYCH – dziecko dojrzałe do szkoły samo przyswaja i wykorzystuje informacje, korzysta ze wskazówek nauczyciela, koncentruje uwagę, aby odebrać z otoczenia i dostatecznie poznać istotną informację. Pamięć dziecka powinna być trwała.
Spostrzeganie wzrokowe powinno być na tyle rozwinięte, by dziecko, dokonując analizy i syntezy wzrokowej, mogło różnicować znaki graficzne, powinno spostrzegać nie tylko elementy liter, ale także ich ukierunkowanie(prawo-lewo, góra-dół) oraz zależności przestrzenne (,,kółeczko” przed lub za ,,laseczką”), zależności liczby elementów podobnych i wielkości. Od poziomu analizy i syntezy wzrokowej zależy nauka pisania, czytania oraz rozmieszczania liter i cyfr w zeszycie.
Spostrzeganie słuchowe to nie tylko różnicowanie poszczególnych głosek lecz także czasu ich trwania, np.: si-ś, stopnia dźwięczności, np.: b-p, umiejętność wyróżniania z potoku mowy poszczególnych słów, podział wyrazu na sylaby, kolejność sylab czy głosek oraz ich scalania. Dziecko powinno także dobrze różnicować rytm mowy – rozłożenie akcentów – i różnicować rymy.
Myślenie dziecka to nie tylko rozumienie słów, poleceń, tekstów, ale także zdolność do operowania informacjami tak, by nowe informacje stworzone przez dziecko były prawdziwe i miały odbicie w rzeczywistości.
Mowa powinna już służyć do komunikowania się. Powinno prawidłowo wymawiać wyrazy i porozumiewać się używając prawidłowo zbudowanych zdań tak, by to, co mówi, było rozumiane.

      DOJRZAŁOŚĆ PROCESÓW EMOCJONALNYCH I MOTYWACYJNYCH – dzieci dojrzałe do szkoły zaczynają stopniowo kontrolować przejawy swoich emocji i nad nimi panować (np. nie drą ze złości zeszytów, nie rzucają się na ziemię i krzyczą, nie obrażają się na nauczyciela, nie płaczą z błahych powodów). W przypadku natrafienia na trudności – próbują je pokonać.
Zaczynają rozumieć, że trzeba wiele ćwiczeń, by nauczyć się czegoś nowego, że chodzenie do szkoły, wstawanie rano i pilnowanie punktualności, odrabianie lekcji itp. to nowe obowiązki i należy do nich się stosować.
Dzieci stają się zdolne do częściowego odraczania zaspokojenia potrzeb fizjologicznych i psychologicznych, potrzeby głodu, ruchu, akceptacji, uznania i innych. Potrafią wytrzymać kilka minut, jeśli wiedzą, że za chwilę będą wolne i będą mogły wyjść, że za chwilę nauczyciel obejrzy rysunek czy zeszyt, że po podniesieniu ręki będą pytane, ale muszą trochę poczekać.
Ciekawość świata, dociekliwość, próbowanie swych sił, umiejętności itp. to potrzeby i emocje stanowiące motywy uczenia się. Radość z poznawania motywuje do dalszego poznawania, radość z pochwały dopinguje do dalszej aktywności – dzieci dojrzałe do szkoły zaczynają lubić uczyć się.
Dzieci zaczynają stosować się do regulaminu i ustalonych zasad w przedszkolu, w domu; można z nimi umawiać się co do sposobów postępowania.

     DOJRZAŁOŚĆ SPOŁECZNA to:
– poczucie przynależności do grupy – uwagi kierowane do całej klasy dziecko coraz częściej odnosi także do siebie, zaczyna stosować się do norm obowiązujących wszystkie dzieci, podporządkowuje się temu co robią wszystkie dzieci;
– współżycie zgodne, bez zbytnich konfliktów – dzieci są zdolne do tego, by zacząć przestrzegać norm społecznych, odnosić się do kolegów z sympatią, mogą już uczyć się rozwiązywania konfliktów bez agresji, zaczynają być zdolne do kompromisu;
– rozwój uczuć społecznych – dzieci przestają być biernymi obserwatorami płaczu, lęku, radości i innych uczuć rówieśników – próbują pocieszać, zaczynają współczuć, pomagać, często zwracają się do nauczyciela, mówiąc o przeżywanych emocjach kolegów – w ten sposób proszą o pomoc; dzielą się zabawkami, przyborami;
– zmniejszenie się egocentryzmu dziecięcego – coraz częściej dzieci zaczynają dostrzegać potrzeby rówieśników, nie przekrzykują kolegów, próbują czekać na swoja kolej, nie domagają się tak często koncentracji uwagi na sobie i swojej działalności;
– pełnienie różnych ról w grupie – zaczynają pełnić dyżury, grają w różnych przedstawieniach, potrafią z rówieśnikami wspólnie powiedzieć wiersz, zaśpiewać, zatańczyć; zaczynają godzić się z tym, że raz są ,,gwiazdą”, a następnym razem ,,gwiazdą” jest następny uczeń;
– odpowiedni dystans w stosunku do dorosłych – przestają mówić do mało znanych osób dorosłych: ty!, zaczynają mówić proszę pani, proszę pana; coraz częściej używają form grzecznościowych.

Marzanna Stańczuk